per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
30
1
12378
Research Paper
پژوهشی تطبیقی در آیات 52 و 53 سوره یوسف(ع) در تفاسیر فریقین
A Comparative Research in the Verses 52 & 53 of Sura Yusuf (AS) in Shiite and Sunni Commentaries
سوره یوسف(ع)، بر اساس نصّ قرآن از بهترین و آموزندهترین داستانهای قرآنی است که پروردگار متعال از آن به «احسنالقصص» یاد کرده است؛ لکن این سوره نیز از هجمه شبههها و اسرائیلیّات در امان نمانده و برخی از آیات آن بهشدّت دستخوش اقوال متعدّد مفسّران شیعه و اهل سنّت شده است و بعضاً روایاتی بسیار ناشایست، به درون تفاسیر راه یافته که سببِ خدشهدار شدن سیمای توحیدی و مقام عصمت حضرت یوسف(ع) میشود. از جمله آیاتی که معرکه آرای بسیاری از مفسّران قرار گرفته، آیات52 و 53 این سوره است که در آن ماجرای اعاده حیثیت حضرت یوسف(ع) بیان شده است؛ از این رو، در این مقاله تلاش شده تا با تبیین و بررسی آرای مفسّران فریقین، تفسیری صحیح و هماهنگ با سیاق معنوی و محتوایی از آیات یادشده ارائه شود.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12378_3c62dd6fbc8e265d5cd93b70507b1b68.pdf
اسرائیلیّات
یوسف(ع)
تفاسیر فریقین
عصمت
توحید ربوبی
روایات تفسیری
per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
50
30
12379
Research Paper
اسماء و صفات الهی در تفسیر ابوالفتوح رازی
Abu al-Futuh Razi's interpretation ofthe divinenames and attributes
شهر ری در قرون پنجم و ششم هجری، یکی از پایگاههای فکری شیعیان و اهلسنت به شمار میرفت که در این مقطع تاریخی، عالمانی بزرگ را در خود پرورانده است. در این دوره، به خاطر تولید انبوه نوشتههای کلامی و ردیههای فرقههای مذهبی مختلف علیه یکدیگر، علم کلام از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. در این میان، شیخ ابوالفتوح رازی با طرح مباحث اعتقادی، همراه با استناد به آیات قرآن کریم و روایات متواتر و ذکر دلایل عقلی، در تحکیم اندیشههای امامیه در ری نقش اساسی داشت. ابوالفتوح در کتاب ارزشمند «روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن» خود، با طرح برخی از مباحث کلامی نظیر توحید، صفات خدا، تکلیف، جبر و اختیار، قضا و قدر، گناهان، توبه، شفاعت، ایمان و کفر، ثواب و عقاب، امر به معروف و نهی از منکر، به غلات و مرجئه و قدریه تاخته است. او ضمن دفع شبهات مخالفان مکتب تشیع، در اکثر موارد به دو فرقه مهم موجود در عصر خود؛ یعنی معتزله و اشاعره، اشاره کرده و به رد آراء و دلایل آنها میپردازد. هدف او، دفاع از عقاید امامیه و تبیین و تفسیر آیات، طبق نظریه ایشان است. نوشتار حاضر، بر آن است که دیدگاه ابوالفتوح را در مورد اسماء و صفات الهی در فضای کلامی حاکم بر قرن ششم هجری، تبیین کرده و نقش سازنده او را در دفاع از عقاید مکتب تشیع، آشکار نماید.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12379_6283999f874567a80e6335ebd9b16305.pdf
روضالجنان
صفات الهی
مجبّره
معتزله
امامیّه
per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
75
50
12380
Research Paper
بررسی آیات و سُوَر نازل شده در ماه مبارک رمضان
An Investigation into Suras and Verses revealed in the Blessed Month of Ramadan
بیان دقیق و قطعی تاریخ نزول بسیاری از آیات قرآن، امکان پذیر نیست لکن میتوان با جمعآوری قراین تاریخی و نقلی، تاریخ نزول تعدادی از آیات را به صورت اطمینان بخش اعلام نمود. آیاتی که در ماه مبارک رمضان نازل گردیدهاند نیز از این قاعده مستثنا نبوده و گرچه قطع به نزول آنها در ماه مبارک رمضان ناممکن است اما با توجه به اقوال و مستندات میتوان تا حدودی به نزول برخی از آیات در آن ماه مبارک، اطمینان داشت. در نوشتار پیش رو، سعی شده است تا نخست سورههای محتمل النزول در ماه رمضان بیان شود سپس آیاتی که نزول آنها در ماه رمضان احتمال دارد. در هر دو قسمت، ترتیب مصحف حاضر در آوردن مطالب لحاظ شده است. برخی از سورهها و آیات مذکور عبارتند از پنج آیه ابتدایی سوره علق، اولین آیات 184 و 187 سوره بقره، آیه 94 سوره حجر، آیه 30 انفال از جمله آیات رمضانیه میباشند.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12380_b54ee0a7a518cf3ad3335e111468762d.pdf
آیات رمضانیه
تاریگذاری
رمضان
قرآن
نزول
per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
110
75
12381
Research Paper
دلالت آوایی در آیههای وعد و وعید قرآن کریم
Phonological semantics of verses of promises (wadah) and threats (waeed) in the holy Quran.
لایههای آوایی هر زبان قبل از لایههای سهگانهی دیگر (صرفی، نحوی، معنایی) اولین بخش ماهیت زبانهای بشری را تشکیل میدهد و چون از نظر زبانشناسان، زبان اساساً آواهایی است که بشر برای انتقال مفاهیم ذهنی خود جعل و اصطلاح کرده است، مباحث آواشناختی را اولین گام برای تفسیر این زبانها تلقی میکنند. بدون شک، قرآن معجزه بزرگ الهی از منظر آواها و کلمات و تراکیب بینظیر است و حتی کوچکترین واحد صوتی دارای ارزش معنایی والایی است. قرآن کریم، مقام وعد و وعید را به زیبایی به تصویر کشیده است که در این تصویرپردازیها، آواهای برخاسته از چیدمان و ترکیب حروف نقش بسزایی را ایفا میکنند. مهمترین ویژگی سبکی قرآن این است که آواها تابع معانی و متناسب با اغراض آیات هستند و با توجه به حال و مقام تنوع پیدا میکنند؛ یعنی خطاب قرآنی در مقام انذار و وعید تشدید میگردد و در مقام وعد و ترغیب نرم و لطیف میشود. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف بررسی آیات وعد و وعید از منظر معناشناسی آوایی و با بیان زیباییهای فنی و موسیقایی این آیات، کارکرد مهم آوا را در رسانایی مفهوم آیات تبیین میکند.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12381_1a3e103bca05d484579c8be2ab18608d.pdf
قرآن کریم
دلالت
آواشناسی
وعد و وعید
per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
125
110
12382
Research Paper
تبیین و ارزیابی آیات «صراط مستقیم» در قرآن
Explanation and evaluation of theverses "straight path" in the Qur'an
واژه صراط در قرآن 45 بار استعمال شده است؛ این آیات به سه دسته قابل تقسیماند. دسته اول: اشاره به مصادیق عینی صراط دارند. دسته دوم: عوامل هدایت به صراط مستقیم و دسته سوم: اوصاف صراط را بیان نمودهاند. اشکال برخی مبنی بر اشاره قرآن به صراطها وارد نیست. زیرا مستند این عده (که صراط نکره را دلیل بر معنی صراطها گرفتهاند)، مردود است. زیرا اولاً: صراط به صورت جمع استعمال نشده است. ثانیاً: در تعدادی از آیات ادعا شده، تنوین نه برای تنکیر بلکه تنوین تفخیم است. به علاوه، با در نظر گرفتن مجموع آیات صراط (معرفه و نکره) روشن شده که معرفه به نظام تکوین و نکره به نظام تشریع اشاره دارد. گروهی از آیات هم خارج از مسأله است.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12382_8c185a7092c9182de16ace61f75299f1.pdf
صراط
مستقیم
مصادیق
اوصاف
per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
155
125
12383
Research Paper
مسئولیتپذیری اجتماعی در قرآن کریم با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی در المیزان
Position of Social responsibilityintheQuran according to Allameh Tabatabaei in Al-Mizan
رفتار مسئولانه از شاخصهای انسان سالم است که تقویت و رشد آن جز با شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار مسئولانه امکانپذیر نخواهد بود. حوزه مسئولیت انسان شامل مسئولیت فردی، خانوادگی، اجتماعی و مسئولیت در برابر عهد و پیمان الهی است. تناسب تکلیف با توان فرد و عمل به تکالیف از جمله نکات مهم در جهت افزایش مسئولیت است. این موضوع از زمینههای مهم مورد مطالعه جامعهشناسی است و طرح آن در قرآن، به منزله آن است که قرآن به جامعهشناسی و زندگی اجتماعی انسان، نگرش دقیق و جامعی دارد. مقاله حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است، ابتدا به آشنایی با مفاهیم، واژههای کلیدی و مبانی مسئولیتپذیری پرداخته، سپس به مسئولیتپذیری به عنوان پدیدهای جامعهشناختی اشاره کرده، سپس، جایگاه مسئولیتپذیری و اهمیت آن را در قرآن تبیین، و در ادامه، انواع مسئولیتها را براساس دین مبین اسلام بررسی کرده و به این مطلب دست یافته است که طرح مسئولیتپذیری در قرآن، به منزله اهمیّتی است که اسلام برای جامعه و زندگی اجتماعی قائل است و ضرورت شناخت و بررسی علمی این پدیده، مطالعات اجتماعی و جامعهشناسی را در اسلام تأیید میکند. و این که ریشه وظیفهشناسی و مسئولیتپذیری از اعتقادات فرد نشأت میگیرد. به گونهای که هر چه فرد معتقدتر باشد پایبندیاش به وظایف بیشتر خواهد بود.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12383_75dee222eacaf06fd45e084875103397.pdf
مسئولیتپذیری
جامعهشناسی
روابط اجتماعی
اسلام
قرآن
per
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
2014-08-23
1
اول
180
155
12384
Research Paper
جهانشمولی آیین اسلام از منظر قرآن و روایات
The universality of Islam according to Quran and Hadith
دین اسلام مختص مکان، قوم، نژاد خاصی نیست؛ بلکه، آن دین جهانشمولی است که این ویژگی را دارد که فراتر از زمان و مکان به حرکت درآید. در قرآن، با آیاتی روبهرو میشویم که بر شکستناپذیری اسلام تاکید کرده و نوید غلبه بر سایر ادیان را میدهد. طبق بررسی انجام شده، منظور از غلبه در این آیات، نه تنها غلبه منطقی، بلکه غلبه همه جانبه و عملی اسلام، بر همه ادیان است. از این رو، زمانی فرا خواهد رسید که اسلام به عنوان دین جهانی جلوه خواهد کرد. درباره اینکه، بعد از این غلبه، آیا اسلام یگانه دین جهان آینده خواهد بود یا ادیان آسمانی دیگر، هر چند به طور کم و پراکنده در آن وجود خواهند داشت، باید گفت: طبق برخی از آیات قرآنی، ممکن است ادیانی با نامهای چون: یهود تا روز قیامت باقی باشند، ولی آنها ادیان اختراعی هستند، که با این نام شناخته میشوند و نمیتوانند به عنوان دین الهی در کنار اسلام مطرح شوند.
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_12384_9e5317a2806c55b5864603f15a6690af.pdf
دین جهان
جهان آینده
قرآن
اسلام
جهانشمول