دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
فراگیری خطاب تقوی در قرآن
37
13
FA
سیدضیاءالدین
علیانسب
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
z.olyanasab@hmu.ac.ir
فیروز
اصلانی
گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم پزشکی مراغه، مراغه، ایران
firoz.aslani@gmail.com
قرآن کریم از جمله مسائلی که تاکید زیادی بر روی آن نموده، آموزهی تقوی میباشد؛ به طوری که بسیار مورد سفارش قرار گرفته و عامل سعادت، فوز و فلاح معرفی شده است. با توجه به اهمیت موضوع، نوشتار حاضر در صدد پاسخ به این سوال است که گسترهی شمول و عمومیت زمانی و مکانی تقوی در قرآن چقدر است؟ این مقال با رویکرد قرآنی و با استناد به آیاتی که به عمومی بودن آموزه اخلاقی تقوی اشاره دارند، این گونه آیات را در دو دسته مورد تحلیل قرار داده است؛ دسته اول دلایل جهان شمولی تقوی با استناد به آیاتی که با عبارت های "یا ایهاالناس" و " یا بنی آدم" و توصیه الهی به همه در خصوص رعایت تقوی و دعوت همهی انبیا به آن، اثبات کرده است که تقوی، آموزهای جهان شمول است و دسته دوم، آیاتی که آثار تقوی را به صورت مطلق و بدون این که منحصر به مردم معین در زمان و مکان خاصی باشد، بیان میکنند و شامل آیاتی میشود که به صورت عام و سنت ثابت، تقوی را رمز موفقیت، موجب فرجام نیک، عامل جزا و پاداش الهی، عامل معیت و محبت خدا نسبت به متقین و نزول برکات، موجب گشایش، افزایش روزی، آسان شدن کارها و پوشش گناهان میدانند و به این نتیجه رسیده که تقوی شامل عموم در همه مکانها و زمانها است.
جامعیت,تقوی,خطابهای عام,توصیه همگانی,سنت ثابت
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13678.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13678_bfe962a385dc27f1ef8180f80f67b305.pdf
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
چگونگی دلالت آیه 33 آلعمران بر برگزیدگی آل محمّد (ص)
56
37
FA
میثم
خلیلی
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشگاه علوم و م عارف قرآن کریم- آمل
meysam.khalili1370@gmail.com
جواد
فرامرزی
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
javadfaramrzi70@gmail.com
در آیه 33 سوره «آلعمران» به برتری برخی انبیای الهی و خاندان ایشان تأکید شده است. پرسش پژوهش حاضر پیرامون چگونگی دلالت این آیه بر برتری «آلمحمد (ص)» طبق دیدگاه فریقین است. این مقاله درصدد است با استناد به تفاسیر و روایات فریقین، و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، آرای مفسران فریقین را ذیل آیه 33 آلعمران، در توضیح دلالت آیه بر برگزیدگی آلمحمّد (ص) مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. بررسیها نشان میدهد هر چند آیه به صراحت از «آلمحمّد (ص)» نام نبرده است؛ امّا با رجوع به تفاسیر و روایات فریقین و همچنین مستند به شواهد قرآنی همچون آیات 54 نساء و 130 صافات و روایاتی که در آنها از لفظ «آلمحمّد(ص)» به عنوان تفسیر آیه استفاده شده؛ همچنین روایاتی که صلوات خاص بر «آلمحمّد (ص)» را نقل نمودهاند و... آیه بر برگزیدگی پیامبر (ص) و عترتش که همان «آل» و از ذرّیه حضرت ابراهیم (ع) میباشند، دلالت دارد.
کلیدواژهها: برگزیدگی,آلمحمّد (ص),آیه 33 سوره آلعمران,فریقین
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13669.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13669_5abc779aaf30ef0612648a81f694914f.pdf
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
احوال قلبی در تفسیر عرفانی امام خمینی(ره)
80
57
FA
خانم دکتر رقیه
صادقی نیری
استادیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
rsadeghiniri@yahoo.com
مهدی
سلیمان دوست
کارشناس ارشد رشته ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
m.soleym@yahoo.com
ازآنجا که غالبا زاویه دید امام خمینی در تفسیرآیات قرآن ، مبتنی بر این ساختار عرفانی است که کل تعینات خلقت بنابر استعداد وجودی ،آینه اسماء وصفات ربانی بوده و از حیات و شعور عالم غیب فیض می برند؛ می توانیم با توجه به جایگاه محوری قلب، نزد عرفا که به عنوان لطیفه ای روحانی ، دائما محل نزول و ادراک تجلیات شئون الهی بوده است، به اثبات شهود احوال باطنی آن در مراتبی همچون قرب ،ذکر وعبادت بپردازیم.چنین روشی بر خلاف ظاهر گرایی عقلی در الفاظ بر تداعی معانی، تاویل تمثیلی ، ذو وجوهی و جنبه استشهادی آیات متمرکز می شود تا بنا به نظر امام، هر سالک الی الله با ترقی از ایمان برهانی به قلبی بتواند احوال نظری و عملی طریقت خود را با حقیقت وحدت بخش قرآن تطبیق نماید.<br />در این راستا، از سوی دیگر، نحوه ارتباط ذکر حق بر صفات قلب و تزکیه و تهذیب نفس از شرک خفی و رذایل اخلاقی و نیز تاثیر حضور قلب بر میزان خشوع وقرب در عبادت وتوافق نیت، قول و عمل در ایمان به توحید است که این امکان را فراهم می سازد به ارزیابی نقش و ارزش زیر ساختی قلب سلیم در هدایت و تعادل کلیه قوای ظا هری و باطنی انسان به منظور سیر و سلوک از خود شناسی انفسی به خدا شناسی آفاقی بپردازیم.
تفسیر عرفانی,قلب در قرآن,قرب,ذکر,امام خمینی
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13680.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13680_cecb7f7b20798f86470e9557b57eb76a.pdf
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
روش شناسی علّامه سید محمدحسین فضل الله در نقد آراء علّامه طباطبایی در تفسیر المیزان
108
80
FA
رضا
قلی زاده
دبیر- آموزش و پرورش
ferdos.ghr@gmail.com
محمد جواد
توکلی
دانشکده تربیت مدرس قرآن کریم
tavakoli.mj@chmail.ir
علامه سید محمد حسین فضل الله نویسنده تفسیر « من وحی القرآن » در بحثهای خود حول تفسیر آیات و سور قرآنی، آراء مفسرین دیگر را گاه برای توضیح مطلب و نظریهای و گاهی برای نقد و پاسخ به آنها ذکر نموده است و البته نسبت به تفسیر المیزان توجه خاصی داشته و این تفسیر را از بهترین تفاسیر جدید از جهت غناء، تنوع فکری و تفسیر آیات میداند، به همین جهت ملاحظات و مناقشاتی دربارهی این تفسیر وزین مطرح مینماید. <br />با عنایت به این که بررسی، نقد و تبیین روش هر مفسری به فهم مقصود نویسنده کمک شایانی خواهد نمود، این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و با هدف تبیین روش علامه فضل الله در نقد آراء علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به نگارش در آمده است. نگارنده پس از ذکر روش علامه فضل الله در نقد آراء مفسرین در تفسیر قرآن، به نگاه ویژهی وی به تفسیر المیزان اشاره نموده و نمونه هایی از آیاتی که در آن به نقد آراء صاحب المیزان پرداخته شده است را ذکر مینماید.<br />نتیجه این که علّامه فضل الله در نقد آراء علّامه طباطبایی بیشتر از بحثهایی چون سیاق آیات و سور، فضای آیات، فصاحت و بلاغت، ادبیات، عرف جامعه و ظاهر آیات مدد جسته است لیکن علوم مختلفی از جمله علم قرائت، مباحث متعدد علوم قرآنی و اصول عقاید را در نقد به خدمت نگرفته است و جا داشت نقش علم موهبت نیز در این تفسیر روشن و مورد مداقه قرارمیگرفت.
روش شناسی,علّامه فضل الله,نقد آراء علامه طباطبایی,تفسیر المیزان
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13657.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13657_0ee2a2ce43d2df006615962726b0ce24.pdf
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
مبانی تفسیری تفسیر آسان
136
109
FA
داود
کمیجانی
دکترای مطالعات اسلامی و مدرس دانشگاه
davood.komijani@gmail.com
مرتضی
سازجینی
دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
mortaza.1370@chmail.ir
تفسیر آسان تالیف مفسر معاصر آیت الله محمد جواد نجفی خمینی است که منتخبی از تفاسیر معتبر میباشد. تفسیر آسان فاقد مقدمهای جامع و کامل است که بیانگر مبانی، قواعد و روش تفسیری مفسر باشد. با توجه به جایگاه تفسیر آسان به عنوان یکی از تفاسیر معتبر معاصر و اهمیت مبحث مبانی تفسیری، پژوهش حاضر عهده دار تبیین مبانی تفسیری تفسیر آسان میباشد. با بررسی انجام شده، وحیانی بودن قرآن، حجیت سنت معصومان (ع) در تفسیر، تحریفناپذیری، اعجاز، جامعیت قرآن، حجیت ظواهر، هماهنگی آموزههای قرآنی با فطرت بشری از جمله مبانی تفسیری تفسیر آسان است. با تتبع در این تفسیر میتوان گفت که وحیانی بودن قرآن، مهمترین مبنای مفسر در تفسیر قرآن است که دیگر مبانی را نیز تحت پوشش خود قرار میدهد. توجه به این مبنا علاوه بر اینکه مانع از تفسیر به رأی و ارائهی تفسیری التقاطی و مادی از آیات قرآن شده، موجب گشته تا مفسر، قرآن کریم را معجزه دانسته و کتابی که ضامن سعادت دنیایی و اخروی است، معرفی کند.
قرآن,تفسیر آسان,مبانی تفسیری,نجفی خمینی
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13682.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13682_2bc4e5dfb96a93caa7a4b3c1ce2bab20.pdf
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
معناشناسی «قول حسن» در قرآن کریم
158
137
FA
حبیب
فرخی نیا
فرهنگی / آموزش و پرورش
h.farokhi99@gmail.com
حمید
محمدی راد
استادیار دانشکده علوم قرآنی مراغه
hamidrad35@gmail.com
نعمت گفتار، اصلیترین وسیله ارتباط بین انسانها و طبیعیترین راه بیان انتقال اندیشهها و مقاصد آدمی است.اما این نعمت و توانایی خدادادی، هم میتواند در مسیر حق به کار گرفته شود و هم در مسیر باطل؛ لذا، انسان با گفتار نیکو و حق میتواند سعادت خود را در هر دو جهان به دست آورد و بر عکس با سخن نکوهیده و باطل موجب خواری خود در دنیا و عذابش در آخرت گردد.این دلیل، انسان را ملزم مینماید تا همواره سخنی بگوید که تأثیر مثبت در اندیشه، کلام و کردار خود و دیگران داشته باشد. قرآن کریم و روایات معصومین(ع) به خوبی، این ویژگیها را برای گفتار نیک و اثر بخش بیان داشته است. پژوهش حاضر با استفاده از این دو گوهر گرانبها اقسام قول حسن و آثار فردی و اجتماعی آن را بیان کرده تا در زندگی روزمره بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.
قرآن کریم,قول حسن,آثار قول حسن
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13679.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13679_94c63c9fe4f02bcef8a8dc670b4c084c.pdf
دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
تفسیر پژوهی
2423-5490
3
6
2016
12
21
روشهای احتجاج در سوره مبارکه انعام
190
159
FA
دکتر محمد هادی
یدالله پور
0000-0002-4337-2096
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بابل
baghekhial@gmail.com
سمیه
شوشتری
کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی ساری
pazhoheshgar@gmail.com
بی تردید پیامبران و رهبران الهی به ویژه پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه و آله در تلاشی گسترده به تعمیق و تصحیح باورها و اعتقادات امتها پرداخته و با بیانی روشن به مبارزه با باورها و عقاید خرافی، تعصّبات کور قبیله ای و فسادها و کژیها همّت گماشتهاند. تحلیل ادعاهای مخالفان و تبیین دقیق و عمیق دعوت خویش و استدلال منطقی و عقلانی بر باورها و ارزشهای توحیدی در طول تاریخ پیامبران در مواجهه با مخالفان و موافقان به روشنی قابل مشاهده است. شناخت و بررسی احتجاجات بیان شده در کلام الله مجید، موجب رشد و قوام ادله عملی خواهد شد و در این راه ژرف کاوی مبانی و روش های احتجاجات ارائه شده در سوره مبارکه انعام ضروری می نماید. پژوهش حاضر با عنوان « روش های احتجاج در سوره انعام» به روش تحقیق تحلیلی- توصیفی انجام پذیرفته است. که به این حقیقت دست یافته است که احتجاجات عقلی متعددی در سوره مبارکه انعام ارائه شده است وپیامبران هیچگاه با استفاده ابزاری از خرافات و تعصبات جاهلانه، دعوت خویش به حقیقت را نیالوده اند و یا به تطمیع و تزویر برای فزونی پیروان روی نیاورده اند؛ بلکه همواره با بهرهگیری از استدلال و احتجاج ، نسبت به تغییر نگرشها اقدام کنند ، همانگونه که خداوند سبحان با ادله عقلی در ارائه معارف اعتقادی سخن گفته است.
قرآن,سوره انعام,احتجاجات,روش ها
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13661.html
http://quran.azaruniv.ac.ir/article_13661_ed10963ef334e4ec778b8f683b2c3032.pdf