دلالت آوایی در آیه‌های وعد و وعید قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

لایه­های آوایی هر زبان قبل از لایه­های سه­گانه­ی دیگر (صرفی، نحوی، معنایی) اولین بخش ماهیت زبان‌های بشری را تشکیل می‌دهد و چون از نظر زبان­شناسان، زبان اساساً آواهایی است که بشر برای انتقال مفاهیم ذهنی خود جعل و اصطلاح کرده است، مباحث آواشناختی را اولین گام برای تفسیر این زبان‌ها تلقی می­کنند. بدون شک، قرآن معجزه بزرگ الهی از منظر آواها و کلمات و تراکیب بی­نظیر است و حتی کوچکترین واحد صوتی دارای ارزش معنایی والایی است. قرآن کریم، مقام وعد و وعید را به زیبایی به تصویر کشیده است که در این تصویرپردازی­ها، آواهای برخاسته از چیدمان و ترکیب حروف نقش بسزایی را ایفا می­کنند. مهمترین ویژگی سبکی قرآن این است که آواها تابع معانی و متناسب با اغراض آیات هستند و با توجه به حال و مقام تنوع پیدا می­کنند؛ یعنی خطاب قرآنی در مقام انذار و وعید تشدید می­گردد و در مقام وعد و ترغیب نرم و لطیف می‌شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی ­ـ ­تحلیلی و با هدف بررسی آیات وعد و وعید از منظر معناشناسی آوایی و با بیان زیبایی­های فنی و موسیقایی این آیات، کارکرد مهم آوا را در رسانایی مفهوم آیات تبیین می­کند.

کلیدواژه‌ها