1
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران. بابلسر
2
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قرآن
چکیده
تفاسیر المیزان و تسنیم از جمله تفاسیر جامع معاصر با رویکردی همسویه و مشترک با قرآن کریم است. یکی از ابعاد چالش برانگیز این دو اثر فاخر، کمیت و کیفیت به کارگیری منابع حدیثی، البته با اعتقاد راسخ به استقلال قرآن در تباین معانی و معارف خویش است. این دو مفسر، ضمن استفاده از روش تفسیر قرآن به قرآن از روایات نیز در گستره وسیعی بهره جستهاند. نوشتار پیش رو به روش توصیفی - تحلیلی و با مراجعه به منابع اسنادی و کتابخانهای تدوین شده به بررسی نقاط اشتراک المیزان و تسنیم در این عرصه پرداخته است. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که این دو مفسر به گونهای منطقی و معتدل و به دور از افراط و تفریط از روایات استفاده نمودند. ایشان دنبال این امر بودهاند که با تکیه بر روایات، مطالبی دست نیافتنی از قرآن را ارائه کنند و شیوه درست بهرهگیری از قرآن را کشف و عرضه نمایند. برخی از مهمترین عرصههای مشترک دو تفسیر در تعامل با احادیث عبارتند از؛ بیان تاویل آیه، ذکر مصداق آیه و نیز تخصیص عمومات قرآن کریم با روایات. نتیجه این پژوهش در مطالعات روش شناسانه تفسیر بویژه روش تفسیر قرآن به قرآن کاربرد آشکار دارد.
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور؛ (بیتا)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: موسسه نشر اسلامی.
ابن فارس، زکریا؛ (1404ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی.
انیس، ابراهیم و دیگران؛ (بیتا)، المعجم الوسیط، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
آلوسی، علی؛ (1381ش)، روش علامه طباطبائی در تفسیر المیزان، ترجمه سید حسین میر جلیلی، چاپ اوّل، تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل.
الجدیع، عبدالله بن یوسف؛ (1425ق)، تحریر علوم الحدیث، بیروت: موسسه الریان.
الصفار، ابوجعفر محمد بن الحسن بن فروخ؛ (1374ش)، بصائرالدرجات الکبری فی فضائل آل محمد (ص)، تصحیح حاج میرزا محسن کوچه باغی، چاپ دوم، تهران: موسسه الاعلمی.
العاملی، زینالدین معروف به شهید ثانی؛ (بیتا)، الدرایه فی علم مصطلح الحدیث، نجف: مطبعه النعمان.
ایزدی، مهدی، زندیه، نورالدین؛ (1391)، «سیاق و سباق در مکتب تفسیری علامه طباطبایی»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، شماره 10 .
بابایی، علیاکبر؛ ( 1386)، مکاتب تفسیری، چاپ چهارم، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه (سمت).
جوادی آملی، عبدالله؛ (1391ش)، شمس الوحی تبریزی، چاپ چهارم، قم: نشر اسراء.