فراگیری خطاب تقوی در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی تبریز

2 گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم پزشکی مراغه، مراغه، ایران

چکیده

قرآن کریم از جمله مسائلی که تاکید زیادی بر روی آن نموده، آموزه‌ی تقوی می‌باشد؛ به طوری که بسیار مورد سفارش قرار گرفته و عامل سعادت، فوز و فلاح معرفی شده است. با توجه به اهمیت موضوع، نوشتار حاضر در صدد پاسخ به این سوال است که گستره‌ی شمول و عمومیت زمانی و مکانی تقوی در قرآن چقدر است؟ این مقال با رویکرد قرآنی و با استناد به آیاتی که به عمومی بودن آموزه اخلاقی تقوی اشاره دارند، این گونه آیات را در دو دسته مورد تحلیل قرار داده است؛ دسته اول دلایل جهان شمولی تقوی با استناد به آیاتی که با عبارت های "یا ایهاالناس" و " یا بنی آدم" و توصیه الهی به همه در خصوص رعایت تقوی و دعوت همه‌ی انبیا به آن، اثبات کرده است که تقوی، آموزه‌ای جهان شمول است و دسته دوم، آیاتی که آثار تقوی را به صورت مطلق و بدون این که منحصر به مردم معین در زمان و مکان خاصی باشد، بیان می‌کنند و شامل آیاتی می‌شود که به صورت عام و سنت ثابت، تقوی را رمز موفقیت، موجب فرجام نیک، عامل جزا و پاداش الهی، عامل معیت و محبت خدا نسبت به متقین و نزول برکات، موجب گشایش، افزایش روزی، آسان شدن کارها و پوشش گناهان می‌دانند و به این نتیجه رسیده که تقوی شامل عموم در همه مکان‌ها و زمان‌ها است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن‌کریم، با ترجمه محمد مهدی فولادوند.
 نهج‌البلاغه، محمد دشتی.
زین‌الدین، حسن؛ (بی­تا)، معالم الدین، قم: موسسه نشر اسلامی.
ــــــــــــــ؛ الف، (1388ش)، قرآن در قرآن، مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــ؛ ب، (1388ش)، تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
ـــــــــــــ؛ (1388ش)، ج، زن درآیینه جلال و جمال، قم: مرکز نشر اسراء.
ـــــــــــــ ؛ (1389ش)، پیامبر رحمت، قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــ؛ (1385ش)، سرچشمه اندیشه، قم: مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــ؛ (1389ش)، سیره پیامبران در قرآن، ج7، قم: مرکز نشر اسراء.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ (1369ش)، المفردات فی غریب القرآن، تهران: انتشارات مرتضوی.
 زمخشرى، محمود؛ (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
 سروش، عبدالکریم؛ (1376ش)، بسط تجربه نبوی‌، مجله‌کیان‌، ش39، دورهفتم‌.
طباطبایی، سید محمدحسین؛ (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن؛ (1389ش)، مجمع‌البیا‌ن، تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
فخرالدین رازی، محمدبن عمر؛ (بی‌تا)، تفسیر کبیر، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از همکاران؛ (1385ش)، تفسیر نمونه، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
علیانسب، سیدضیاءالدین و فیروز اصلانی؛ (1391ش)، جاودانگی قرآن از دیدگاه قرآن و روایات، قم: انتشارات وثوق.
ـــــــــــــــ، امیری، لیلا؛ (1393ش)، مقاله جاودانگی قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی، دو فصلنامه قرآن در آینه پژوهش، سال اول، شماره دوم، ص159-131.
 عروسى حویزى، عبدعلى بن جمعه؛ (1415ق)، نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
نصیری، علی؛ (1390)، راز جاودانگی قرآن، قم: انتشارات وحی و خرد.
مجتهد شبستری، محمد؛ (1410ق)، نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران: طرح نو.