معناشناسی «قول حسن» در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فرهنگی / آموزش و پرورش

2 استادیار دانشکده علوم قرآنی مراغه

چکیده

نعمت گفتار، اصلی‌ترین وسیله ارتباط بین انسان‌ها و طبیعی‌ترین راه بیان انتقال اندیشه‌ها و مقاصد آدمی است.اما این نعمت و توانایی خدادادی، هم می‌تواند در مسیر حق به کار گرفته شود و هم در مسیر باطل؛ لذا، انسان با گفتار نیکو و حق می‌تواند سعادت خود را در هر دو جهان به دست آورد و بر عکس با سخن نکوهیده و باطل موجب خواری خود در دنیا و عذابش در آخرت گردد.این دلیل، انسان را ملزم می‌نماید تا همواره سخنی بگوید که تأثیر مثبت در اندیشه، کلام و کردار خود و دیگران داشته باشد. قرآن کریم و روایات معصومین(ع) به خوبی، این ویژگی‌ها را برای گفتار نیک و اثر بخش بیان داشته است. پژوهش حاضر با استفاده از این دو گوهر گرانبها اقسام قول حسن و آثار فردی و اجتماعی آن را بیان کرده تا در زندگی روزمره بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم؛ با ترجمه ابوالفضل بهرام‌پور.
نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی؛ (1390ش)،  قم: انتشارات پیام مقدس.
ابن فارس، احمد؛ (1404ق)، معجممقاییساللغه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم؛ (1414ق)، لسانالعرب، بیروت: نشردار صادر.
اشکوری، محمد بن علی؛ (1090ق)، تفسیرشریفلاهیجی، تهران: نشر داد.
آمدی، عبد الواحد بن محمد؛ (1366ش)، تصنیفغررالحکم، ترجمه درایتی، قم: العلوم الاسلامی.
بلخی، سلیمان؛ (1423ق)، تفسیرمقاتل، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
بحرانی، سید هاشم؛ (1416ق)، البرهانفیتفسیرالقرآن، تهران: بنیاد بعثت.
بلاغی، محمد جواد؛ (1420ق)، الاءالرحمنفیتفسیرالقرآن، تهران: بنیاد بعثت.
جوادی آملی، عبدا لله؛ (1364ش)، تفسیرموضوعیقرآنمجید، تهران: نشر رجا.
حسینی‌شیرازی، سیدمحمد؛ (1423ق)، تبیینالقرآن، بیروت: دارالعلوم.
 دهخدا، علی اکبر؛ (1348ش)، لغت‌نامهدهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
 رازی، فخرالدین محمد بن عمر؛ (1423ق)، التفسیرالکبیر (مفاتیحالغیب)، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
راغب اصفهانی، حسین؛ (1388ش)، مفرداتالفاظقرآن، ترجمه مصطفی رحیمی‌نیا، تهران: نشرسبحان.
رضایی اصفهانی، محمدعلی؛ (1387ش)، کتاب تفسیر مهر، قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآنی.
زمخشری، جار الله محمود بن عمر؛ (1416ق)، الکشاف، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
 سبزواری نجفی، محمد بن حبیب؛ (1419ق)، ارشادالاذهانفیتفسیرالقرآن، بیروت: دار المعارف.
 سورآبادی، عقیق بن محمد؛ (1380ش)، تفسیرسورآبادی، تهران: فرهنگ نشر.
 شریعتمداری، جعفر؛ (1372ش)، شرحوتفسیرلغاتقرآنبراساستفسیرنمونه، مشهد: نشرآستان قدس رضوی                        .
شیرازی، سید محمد حسینی؛ (1423ق)، تفسیرتبیینالقران، بیروت: دار العلوم.
صافی، محمود بن عبد الرحیم؛ (1418ق)، الجدولفیاعرابالقرآن، بیروت: دارالرشید.
صدوق، محمد بن علی بن حسین؛ (1361ش)، الخصال، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
 طالقانی، محمود؛ (1345ش)، پرتویازقرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طباطبایی، محمدحسین؛ (1373ش)، المیزانفیتفسیرالقرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی قم: انتشارات جامعه مدرسین.
طبرسی، فضل بن حسن؛ (1378ش)، تفسیرجوامعالجامع، ترجمه احمد امیری شاد مهری، مشهد: آستان قدس رضوی.
 ــــــــــــــــــ ؛ (1372ش)، مجمعالبیانفیتفسیرالقرآن، با مقدمه محمدجواد بلاغی، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
 طوسی، محمدبن حسن؛ (بی‌تا)، التبیانفیتفسیرالقرآن، بیروت: دارحیاء التراث العربی.
 طیب، عبد الحسین؛ (1378ش)، الطیبالبیان، تهران: انتشارات اسلام.
 قرشی، علی‌اکبر؛ (1371ش)، قاموسقرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
 کلینی، محمد بن یعقوب؛ (1365ش)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر؛ (1361ش)، بحارالانوار، بیروت: داراحیااءالتراث العربی.
محمدی ری شهری، محمد؛ (1377ش)، میزانالحکمه، ترجمه محمدرضا شیخی، قم: انتشارات دارالحدیث.
مدرسی، محمدتقی؛ (1377ش)، تفسیرهدایت، مشهد: نشرآستان قدس رضوی.
مصطفوی، حسن؛ (1380ش)، تفسیرروشن، تهران: مرکزنشرکتابتهران.
 ـــــــــــــ؛ (1360ش)، التحقیقفیکلماتالقرآنالکریم، تهران: نشر کتاب.
 معرفت، محمد هادی؛ (1391ش)، تفسیرومفسران، قم: انتشارات تمهید.
 مغنیه، محمد جواد؛ (1378ش)، تفسیرالکاشف، ترجمه موسی دانش، قم، بوستان کتاب.
 مکارم شیرازی، ناصر؛ (1385ش)، تفسیرنمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین؛ (1371)، کشف‌الاسراروعده‌الابرار، تهران: انتشارات امیرکبیر.