1
دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث
2
عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین
چکیده
خشونت از مفاهیم پیچیده و چالش‌برانگیز در همه فرهنگ‌ها و به ویژه متون دینی تلقی می‌شود، تا آنجا که کمتر می‌توان به معنای مورد وفاقی از آن در میان اندیشمندان دست یافت. در کنار رویکردهای مختلفی که برای تبیین و تعریف این‌گونه مفاهیم وجود دارد، به نظر می‌رسد می‌توان از رویکردی قرآنی نیز برای رسیدن به یک تعریف مناسب بهره گرفت. در قرآن کریم هرگونه اقدامی که به پایمال کردن حقوق انسان و از بین بردن کرامت ذاتی او مانند حق انتخاب، حق آزادی بیان، تساوی در برابر قانون، نفی تبعیض و به‌کارگیری قدرت نامشروع برای تحمیل اراده گروهی بر گروه دیگر می‌انجامد، خشونت تلقی شده و البته می‌تواند این اقدام گاهی در جهت دفاع از این حقوق و به صورت منطقی و مشروع صورت پذیرد، لذا خشونت به عنوان آخرین راه حل و فقط در جهت دفاع در برابر تجاوز و برقراری عدالت مورد توجه قرار گرفته است و اگر راه‌های پیشگیرانه و بخشش و رأفت بتواند مقاصد عادلانه و اخلاقی را تحقق بخشد نیازی به اعمال خشونت نخواهد بود. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی معناشناسانه واژگان قرآنی حوزه خشونت می‌پردازد. یاقته‌های تحقیق دلالت دارد که هفت واژه «شدة، دعّ، غلظت، غضب، مقت، غیظ و فظّ» از جمله واژگانی هستند که در شبکه معنایی واژگان قرآنی حوزه خشونت قرار می‌گیرند، که در مواردی اشتراک معنایی و در مواقعی تفاوت مفهومی دارند.
)