معارف رهایی‌بخش دعای فرج در آیینه قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل، ایران

چکیده

دعای شریف فرج، دعائی است با مفاهیم بلند و پرمحتوا که شیخ طوسی و شیخ کفعمی و دیگر بزرگان در کتاب ­های خود، آن را نقل کرده ­اند. بدیهی است کلام اهل بیت (ع) به عنوان همتایان قرآن کریم، همانند آن، علاوه بر معنا و مقصود ظاهری، دارای معاریض و باطن­ هایی است. در این نوشتار به گوشه ­ای از معارف باطنی این دعا، یعنی مقصود از بلا و سختی­ ها و ریشه مشکلات، یعنی هبوط و دوری انسان از مبدأ و فقدان حاکمیت ولی الهی و زندگی زیر سلطه و قواعد حاکمان ظالم و گرفتاری در ظلمت­ کده طبیعت و راه­ های رهایی از بلا با رفع موانع و درمان دردها، با استناد به آیات و روایات، بدون پرداختن به معانی لغوی رایج، اشاره شده است. روش این پژوهش توصیفی بوده و نوع جمع ­آوری و تحلیل داده­ ها کتابخانه­ ای می­ باشد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
نهج‌البلاغه، ترجمه علی اصغر فقیهی (1387). قم: آیین دانش.
نهج‌البلاغه، ترجمه عبدالمحمد آیتی (1386). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
صحیفه سجادیه، ترجمه الهی قمشه­ای (1389). قم: اجود.
ابن حجر، احمد بن محمد (1417ق). الصواعق المحرقة، لبنان: مؤسسه الرساله.
ا بن طاووس، علی بن موسی (1383). جمال الاسبوع، قم: دارالثقلین.
الکساندر، ایبن (1395). شاهدی از بهشت، تهران: نسل نواندیش.
بحرانی، سید هاشم (1427ق). البرهان فی تفسیرالقرآن، بیروت: موسسه الاعلمی.
بخاری، محمد بن إسماعیل (1422ق). الصحیح، دمشق: دار طوق النجاه.
بنویدی، زهرا (1395). کاوشی پیرامون دعای فرج، قم: نبا.
تمیمی آمِدی، عبدالواحد (1387). غرر الحکم و درر الکلم، قم: لوح محفوظ.
حافظ، شمس‌ُالدین محمد (1385). دیوان، تهران: زوار.
حر عاملی، محمدبن حسن (1401ق). وسائل الشیعه، تهران: مکتبه الاسلامیه.
راشدی، قاسم بن یحیی (1385). آداب امیرالمومنین (ع) المشهور بحدیث اربعمائه، قم: دارالحدیث.
راغب، حسین بن محمد (1404ق). المفردات، قم: دفتر نشر الکتاب.
سعادت­پرور، علی (1387). ظهور نور، تهران: احیاء کتاب.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1393). گلستان، تهران: نشر طبع و نشر.
سویتلند، نانسی (1379). آفریده‌های ساکت خدا، ترجمه سیدحسین سیدی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
صدوق، محمد بن علی (1377). الخصال، تهران: کتابچی.
ــــــــــــــــ (1385ق). علل الشرایع، نجف: مکتبه الحیدریه.
ــــــــــــــــ (1403ق). معانی الاخبار،‏ قم: جامعه مدرسین‏.
طاهری‌کرچگانی، مهدی (1387). قم، تفسیر دعای فرج، اعتدال.
طباطبایی، محمد حسین (1393). المیزان، قم: جامعه مدرسین.
طبرسی، علی بن الحسن (1439ق). کنوز النجاح، کربلا: العتبه الحسینیه المقدسه.
طبرسی، علی بن الحسن (1370ش). مکارم الأخلاق، قم: الشریف الرضی.
 فتحی، امین (1397). «مراتب بهره­مندی از قرآن بر اساس مراحل درک و فهم آیات الهی»، تفسیرپژوهی، شماره 10، تبریز، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
فیض کاشانى، محمد محسن (1406ق). الوافی‌، اصفهان: کتابخانه امام أمیر المؤمنین (ع).
قمی، عباس (1397). دعای ندبه و زیارت جامعه کبیره، مفاتیح‌الجنان، مشهد: بنیاد پژوهش‌های ‌اسلامی ‌آستان ‌قدس‌ رضوی.
قمی، عباس (1378). زیارت امام عسکری (ع)، مفاتیح الجنان، قم: فاطمه الزهراء.
کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی (1403ق). البلد الأمین و الدَرع الحصین، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
کلینی، محمدبن یعقوب (1407ق). الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
گوبل، پاول (1388). همصدا با ترانه باران، ترجمه مصطفی رحماندوست، تهران: دفترنشر فرهنگ اسلامی.
متقی هندی، علی (1401ق). کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، لبنان: مؤسسة الرسالة.
مجلسی، محمد باقر (1403ق). بحار الأنوار، بیروت: دارالاحیاء التراث.
مصباح یزدی،محمد تقی (1377). آموزش فلسفه، ج1، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مفید، محمدبن محمد (1364). امالی، ترجمه حسین استاد ولی، مشهد: آستان قدس رضوی.
مکی عاملی، محمد (1410ق). المزار، قم: مدرسه امام مهدى (عج).
مطهری، مرتضی (1397). حکمت‌ها و اندرزها، تهران: صدرا.