ماهیت مرگ اندیشی از منظر قرآن و کتب مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد تفسیر و علوم قرآن مرکز آموزش علوم اسلامی قاسم ابن الحسن (علیه السلام). تهران، ایران

چکیده

خداوند روح انسان را جاودانه قرارداده و انسان به ‌واسطه ­ی مرگ با سیر تکاملی به ‌سوی جهان آخرت انتقال می‌یابد. از این‌ رو لازم است انسان خود را برای سرای جاودانه ­ی آخرت آماده کند. تحلیل‌های متفاوت درباره­ ی حقیقت و ماهیت مرگ، هراس از مرگ و یا عوامل کاستن وحشت از مرگ، تأثیر مستقیمی در معناداری زندگی دارد. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سؤال است که از دیدگاه قرآن کریم و کتب مقدس، مفهوم مرگ­ اندیشی و حیات ابدی دارای چه ابعاد و آثار تربیتی بر زندگی انسان است. بررسی توصیفی - تحلیلی این مسئله نشان می‌دهد مفهوم مرگ­ اندیشی و حیات ابدی در قرآن و کتب مقدس به معنای اعتقاد به عدم فنا و نابودی، پس از زندگی دنیایی و اعتقاد به قیامت و عدم انکار آن است. ارزشمندی زندگی، انسان را به تفکر در آفرینش و هدفمندی آن و نیز ایمان به معاد و اعتقاد به جاودانگی فرامی‌خواند. توجه به ابعاد حیات اخروی، عدم غفلت از مرگ و... موجب می‌شود جهت زندگی مشخص شده، آمادگی برای انتقال به حیات ابدی میسر گشته و زندگی از چالش بی‌معنایی و پوچی رها شده، آرامش یاد الهی افزایش و مستقر گردد. لذا قرآن و کتب مقدس یاد مرگ و اعتقاد به قیامت را دارای آثاری تربیتی‌ نظیر: از بین بردن زیاده ­خواهی، صبر بر مصائب، زنده ­دلی، بی‌اعتنایی به دنیا، آمرزش گناهان و... می‌داند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
ابن ­بابویه، محمد بن علی (1362). الخصال، محقق علی ­اکبر غفاری، قم: جامعه­ ی مدرسین.
ابن­ بابویه، محمد بن علی (1376). امالی، قم: نشر کتابچی.
ابن­بابویه، محمد بن علی (1398)، التوحید، قم: جامعه ­ی مدرسین.
ابن ­منظور، محمد بن مکرم (1413)، لسان ­العرب، بیروت: دار صادر.
آشتیانی، جلال ­الدین (1378)، تحقیق در دین مسیح، تهران: نشر نگارش.
بحرانی، سید هاشم (1415). البرهان فی التفسیر القرآن، قم: موسسه ­ی الدراسات الاسلامیه.
برنتل، جورج (1382). آیین کاتولیک، قم: مرکز مطالعات ادیان و مذاهب.
جوادی آملی، عبدالله (1380). معاد در قرآن، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1381). صورت و سیرت انسان در قرآن، قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1382). تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409). وسائل ­الشیعه، قم: موسسه­ ی آل بیت (ع).
حر عاملی، محمد بن حسن (1380). الجواهر السنیه فی الاحادیث القدسیه، تهران: دهقان.
دستغیب، سید عبدالحسین (1388). گناهان کبیره، قم: انتشارات اسلامی.
دیلمی، حسن بن محمد (1412). ارشاد القلوب الی الصواب، قم: الشریف الرضی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
رضی، سید شریف (1397). نهج­ البلاغه، مترجم: محمد دشتی، تهران: پیام عدالت.
رضی، سید شریف (1406). خصائص الائمه (ع)، مشهد: آستان قدس رضوی.
شهید ثانی، زین­ الدین بن علی (بی­تا). مسکن الفواد عند فقد الاحبه و الاولاد، قم: بصیرتی.
الشیخ، علی (1400). القرآن و العهدین، مترجم: خدیجه احمدی بیغش، قم: هاجر.
طاهری، حبیب ­الله (1373). درس ­هایی از اخلاق اسلامی، قم: انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین (1382). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلامی.
طبرسی، حسن بن فضل (1372). مجمع‌البیان‏ فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طبرسی، حسن بن فضل (1412). مکارم ­الاخلاق، قم: الشریف الرضی.
طریحی، فخرالدین بن محمد (1375). مجمع ­البحرین، تهران: مرتضوی.
طوسى، محمد بن حسن (1414). الأمالی، قم‏: دارالثقافة.‏
فیروزآبادی، مجدالدین (1317). القاموس ­المحیط، بیروت: موسسه ­ی الاعلمی اللمطبوعات.
قطب ­الدین راوندی، سعید بن هبه ­الله (1407). الدعوات، قم: انتشارات امام مهدی (عج).
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دارالکتب اسلامیه.
کوهن، آبراهام (1383). گنجینه ­ای از تلمود، ترجمه­ ی امیرفریدون گرگانی، تهران: اساطیر.
کراجکى، محمدبن‌على (1353). معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، محقق احمدحسینى، تهران‏: مرتضوی.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
محمدی ری­ شهری، محمد (1385). میزان ­الحکمه، قم: دارالحدیث.
مدنی شیرازی، سید علی­خان (1409). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین، قم: انتشارات اسلامی.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1380). پند جاوید، قم: موسسه ­ی آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1388). انسان ­سازی در قرآن، قم: موسسه ­ی آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات قرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
موسوی‌لاری، سیدمجتبی (1378). مبانی اعتقادات در اسلام، قم: نشر فرهنگ اسلامی.
نرم­ افزارجامع الأحادیث نور (1391). فرهنگ جامع روایات پیامبر و ائمه معصومین (ع)، قم: تولید و نشر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
نرم ­افزارجامع التفاسیر نور (1391). دایرة­المعارف چندرسانه ‏ای قرآن کریم، قم: تولید و نشر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی (1410). تنبیه الخواطر و نزهه النواظر، قم: مکتبه فقیه.
هاکس، جیمز (1377). قاموس کتاب مقدس، تهران: اساطیر.
الهی قمشه ­ای، مهدی (1378). ده مقاله در حکمت الهی یا اخلاق مرتضوی، قم: قیام.