بررسی مبانی قرآنی «حیات طیبه»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه. قم، ایران

چکیده

مقوله­‌ی حیات طیبه به معنای زندگی شیرین و آرام­‌بخش، یکی از موضوعات بسیار مهم قرآن کریم برای حیات بشری است. بررسی ابعاد حیات طیبه با توجه به نیاز انسان به آن، در نیل به سعادت دنیوی و اخروی و از طرف دیگر، توان پاسخ­گویی قرآن کریم، با لحاظ جاودانگی و جهانی بودن آموزه‌های آن در عالم بشریت، حائز اهمیت فراوان است. هدف نوشتار کنونی، یافتن پایه‌ها و مقولات زیرین حیات طیبه برای حصول حیات طیبه در فرد و جامعه است. نتایج تحقیق کنونی با روش تحلیلی - توصیفی به همراه شیوه‌­ی استنطاقی از قرآن و با اسناد و منابع کتابخانه‌ای، ناظر به این حقیقت مهم است که عملیاتی شدن حیات طیبه به برخی پایه‌های نظری و روحی و رفتاریِ قرآنی، هم­چون باور‌مندی به توحید، نبوت، معاد، میل به زیبائی، درهم تنیدگی دنیا و آخرت و غیره نیاز دارد که بدون ملاحظه‌­ی آن­ها، حیات طیبه در جامعه‌­ی انسانی محقق نخواهد گردید. در واقع، موارد مذکور از زیرساخت‌های حیات طیبه شناخته می‌شوند که بنای حیات طیبه، روی آن­ها امکان­‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
ابن ­جوزی، عبدالرحمن بن علی(۱۴۲۲ق). زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: نشر دارالکتاب العربی.
ابن­ منظور (148ق). لسان­ العرب، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
آلوسی، سید محمود (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن، بیروت: نشر دارالکتب العلمیه.
امام خمینی، سید روح‌الله موسوی (1381). تقریرات فلسفه، تهران: مؤسسه­ ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
بیضاوی، عبدالله بن عمر (بی­تا). انوار التنزیل و اسرار التاویل، بیروت: نشر دار احیاء التراث العربی.
ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق(1422ق). الکشف و البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: نشر داراحیاء التراث العربی.
جعفری، محمدتقی(1399). حیات معقول، تهران: مؤسسه­ ی تنظیم و نشر آثار علامه جعفری.
جوادی آملی، عبدالله (1389). تفسیر تسنیم، جلد13، چاپ سوم، قم: اسراء.
ـــــــــــــــــ (1389). تفسیر موضوعی قرآن کریم (جامعه در قرآن)، جلد 17، چاپ سوم، قم: اسراء.
ـــــــــــــــــ (1383). تفسیر موضوعی قرآن کریم (توحید در قرآن)، جلد ۲، قم: اسراء.
ـــــــــــــــــ (1378). تفسیر موضوعی قرآن کریم (وحی و نبوت)، جلد 3، قم: اسراء.
حقی بروسوی، اسماعیل (بی­تا). روح البیان فی القرآن، بیروت: نشر دارالفکر.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
زمخشری، محمود بن عمر(1407ق). تفسیر الکشاف، بیروت: نشر دار الکتاب العربی.
سعادت­ پرور، علی (1374). سرّ الاسراء، جلد 1، قم: منشورات مکتبة التشیع.
سیدرضی (1398). نهج‌البلاغه، ترجمه­ ی شهیدی، تهران: نشر موسسه علمی و فرهنگی.
شوکانی، محمد (۴۱۴ق). فتح القدیر فی تفسیر القرآن، بیروت: نشر دار ابن کثیر.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه العلمی للمطبوعات.
ـــــــــــــــــــــ (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: نشر جامعه ­ی مدرسین حوزه­ ی علمیه ­ی قم.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع ­البیان، تهران: ناصر خسرو.
طبری، محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فی تاویل القرآن، بیروت: نشر دار الکتب العلمیه.
طریحی، فخرالدین(1362). مجمع ­البحرین، تهران: مرتضوی.
طیّب، سید عبدالحسین(1378). اطیب ­البیان، تهران: انتشارات اسلام.
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1415ق). نورالثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1420ق). العین، قم: اسوه.
فیومی، احمد بن محمد (1397). المصباح المنیر، تهران: نشر دارالهجره.
قرشی، سید علی­اکبر (1371). قاموس قرآن، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.
ـــــــــــــــــ (1378). تفسیر احسن الحدیث، تهران: نشر بنیاد بعثت.
قرطبی، ابن رشد (1405ق). الجامع لاحکام القرآن، بیروت: دارالکتب العلیمه.
کریم­پور قراملکی، علی (1400). بررسی تعارض قرآن و علم از واقعیت تا توهم، مجله­ی قرآن و علم، (28).
مجلسی، محمدباقر (1423). زادالمعاد، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
مطهری، مرتضی(1387). مجموعه­ ی آثار، جلد 22، تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران(1371). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1354). مبدأ و معاد، تهران: انتشارات انجمن حکمت و فلسفه.
ـــــــــــــــــــــ (1366). شرح اصول کافی، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه ­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ــــــــــــــــــــــ (1391). الحکمة‌العرشیة، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی.
ــــــــــــــــــــــ (1429ق). تفسیر القرآن الکریم، جلد 6، قم: بیدار.
میبدی، احمد بن محمد (1371). کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران: امیر کبیر.