2
گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده
علامه طباطبایی در تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن در مورد ارتباط برخی از روایات با آیات از تعابیر مختلف و خاصی استفاده کرده است؛ اما به طور صریح روش مشخصی را برای این گونه گونی در تعابیر بیان نمی‌کند. از طرفی این تعابیر تشکیل‌دهنده بخشی از اندیشه تفسیری علامه و جهت دهنده به فهم روایت و قسمتی از مراحل فهم آن است. لذا در این پژوهش سعی شده با بررسی این تعابیر و دسته‌بندی آنها با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن معرفی آنها به بیان روش علامه در تبیین پیوند روایات با آیات پرداخته شود. در این راستا، علامه ارتباط روایات با آیات را از باب تفسیر، تعمیم، تأویل، مصداق و جری دانسته است. در مواردی گاه به‌صورت احتمال از دو اصطلاح استفاده می‌کند و گاه نیز این اصطلاحات را به همراه قید خاصی به کار می‌برد که بیشترین کاربرد در این زمینه را اصطلاح جری و مصداق دارد. در نهایت اینکه دو تعبیر جری و مصداق کاربرد اساسی در پیوند میان روایات و آیات در تفسیر البیان دارند.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر؛ (1421 ق)، الاتقان فی علوم القرآن، فوّاز احمد الزمرلی، بیروت: دار الکتب العربی.
شیروانی، علی؛ (1387 ش)، تحریر منطق، قم: موسسه دار العلم.
صاحب، اسماعیل بن عباد؛ (1414 ق)، المحیط فى اللغة، چاپ اول، بیروت: عالم الکتب.
طباطبایی، محمدحسین؛ (1427 ق)، البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن؛ (1372 ش)، مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طریحى، فخر الدین بن محمد؛ (1375 ش)، مجمع البحرین، سوم، تهران: مرتضوی.
عمید، حسن؛ (1386 ش)، فرهنگ فارسی، چاپ اول، تهران: راه رشد.
عیاشى، محمد بن مسعود؛ (1380 ش)، التفسیر (للعیّاشی)، چاپ اول، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.
فتاحی‌زاده، فتحیه؛ علائی رحمانی، فاطمه؛ غلامی، مرجان؛ (1394 ش). «واکاوی نگرش علامه طباطبایی به روایات وارده در تفسیر قرآن کریم با تأکید بر مفاهیم بطن و جری»، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دوم، ص 155-182.
فراهیدى، خلیل بن احمد؛ (1409)، کتاب العین، چاپ دوم، قم: نشر هجرت.
فقیه ایمانی، سید محمدرضا؛ مصلائی‌پور، عباس؛ (1393 ش)، روش علامه طباطبایی در تفسیر «البیان فی الموافقة بین الحدیث والقرآن» در مقایسۀ اجمالی با تفسیر» المیزان، نشریه پژوهش‌های قرآن و حدیث، سال چهل و هفتم شمارۀ یکم، ص 131-152.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1415 ق). تفسیر الصافی، چاپ دوم، تهران: مکتبة الصدر.
قمى، على بن ابراهیم؛ (1367 ش)، تفسیر قمى، قم: دار الکتاب.
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق؛ (1429 ق)؛ الکافی، چاپ اول، قم: دار الحدیث.
محمد جعفری، رسول، محققی، حسین؛ (1394 ش)، «روش تفسیری علامه طباطبایی در تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن»، پژوهشنامه تفسیر، دوره 2، شماره سه، ص 478-499.
مرادى، محمد؛ (1382 ش)، امام على و قرآن، چاپ اول، تهران: هستى نما.
معرفت، محمد هادى؛ (1379 ق)، تفسیر و مفسران، مترجم: خیاط و نصیرى، قم: مؤسسه فرهنگى التمهید.
معرفت، محمد هادى؛ (1415 ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسة النشر الاسلامى.
معین، محمد؛ (1386 ش)، فرهنگ فارسی، چاپ چهارم، تهران: ادنا.
نفیسی، شادی؛ (1392 ش)، «مبانی جری و تطبیق از دیدگاه علامه طباطبایی»، قرآن شناخت، دوم، ص 5-26.
نقیب زاده، محمد؛ (1393 ش)، مقایسه دو تفسیر علامه طباطبایی (المیزان و البیان) مجله معرفت، سال بیست و سوم، ص 81-93
جلیلیان, سعید, & نیل ساز, نصرت. (1396). بازشناسی روش و تعابیر علامه طباطبایی در تبیین پیوند روایات با آیات در تفسیر البیان فی الـموافقة بین الحدیث و القرآن. تفسیر پژوهی, 4(8), 191-160.
MLA
سعید جلیلیان; نصرت نیل ساز. "بازشناسی روش و تعابیر علامه طباطبایی در تبیین پیوند روایات با آیات در تفسیر البیان فی الـموافقة بین الحدیث و القرآن", تفسیر پژوهی, 4, 8, 1396, 191-160.
HARVARD
جلیلیان, سعید, نیل ساز, نصرت. (1396). 'بازشناسی روش و تعابیر علامه طباطبایی در تبیین پیوند روایات با آیات در تفسیر البیان فی الـموافقة بین الحدیث و القرآن', تفسیر پژوهی, 4(8), pp. 191-160.
VANCOUVER
جلیلیان, سعید, نیل ساز, نصرت. بازشناسی روش و تعابیر علامه طباطبایی در تبیین پیوند روایات با آیات در تفسیر البیان فی الـموافقة بین الحدیث و القرآن. تفسیر پژوهی, 1396; 4(8): 191-160.
)