بررسی موانع فرزندآوری از منظرآیات و روایات (با رویکرد نقد ادّلة فمینیسم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم، قم، ایران

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

اسلام ضمن احترام به جایگاه زنان، آنان را به ازدواج و تشکیل خانواده سفارش کرده، چرا که زنان را مقوّم خانواده و تکثیر نسل می‏داند؛ در حالی که فمینیست‌ها نسبت به نقش حیاتی زایش زنان که استمرار نسل بشر وابسته آن است، دیدگاه چالش‏برانگیزی دارند و این مسئله عاملی برای کاهش باروری و نرخ رشد جمعیّت شده که به عنوان چالشی جدّی با پیامدهای بسیار، جوامع انسانی را تهدید می‌کند. پژوهش تحلیلی حاضر که داده‌های آن به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده به بررسی و نقد باور فمینیست‌ها در خصوص عدم فرزندآوری زنان از منظر تفسیر آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) پرداخته است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‏دهد که استدلال فمینیست‌ها همچون کتمان غریزة مادری، رفع ستم بر زنان با نیاوردن فرزند، اولویت اشتغال بر داشتن فرزند و غیره با آموزه‌های اسلام ناسازگار است و راهکار همجنس‌گرایی، تجویز استفاده از فناور‌ی‌های نوینِ‌ تولیدمثل، همچون خرید نطفه و غیره بن‌بست‌هایی است که نوعی از ظلم را به نوعی دیگر تبدیل می‌کند. غافل از اینکه زنان آنگاه در سلامتند که میل فطری و هویّت حقیقی خود را رشد دهند، لذا زنان مسلمانی که تحت تأثیر افکار فمینیست با ژستی روشنفکرانه از ایفای نقش مادری فاصله گرفته‌اند، در حقیقت از جایگاه ارزشمند خود فاصله گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن عاشور، محمد طاهر، (1420ق)، تفسیر التحریر و التنویر، بیروت، التاریخ العربی.
  2. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1417ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  3. آبوت، پاملا، کلر والاس، (1376)، درآمدی بر جامعه‏شناسی نگرش‏های فمینیستی، مترجم: مریم خراسانی و حمید احمدی، تهران: دنیای مادر.
  4. آل‌بویه، علیرضا، نرجس رودگر، زینب کبیری، (1397)، بررسی و نقد استدلال فمینیسم رادیکال از طریق آزادی تولید مثل بر جواز سقط جنین، مجله علمی پژوهشی اخلاق زیستی، 8 (27)، صص85-95.
  5. بخاری، محمد بن اسماعیل، (1401ق)، صحیح بخاری، بیروت: دارالفکر.
  6. چراغی کوتیانی، اسماعیل، (1389)، خانواده، اسلام و فمینیسم: تبیین رویکرد اسلام و فمینیسم به کارکردهای خانواده، قم: موسسه امام خمینی (ره).
  7. حُرّ عاملی، محمد بن حسن، (1414ق)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: آل‌البیت لإحیاءالتراث .
  8. ــــــــــــــــــــــــــ، (1430ق)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت: عبدالرحیم ربانی شیرازی.
  9. حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، (1363)، تفسیر اثنی‌عشری، تهران: میقات.
  10. خلجی، حسن‌رضا (1389)، «نگرشی فقهی بر روشهای تنظیم خانواده»، مجله متین، (5)، صص101-130.
  11. خمینی، روح الله (1378)، صحیفه امام، تهران: مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  12. خویی، ابوالقاسم (1380)، توضیح المسائل، مشهد: رستگار.
  13. دوبوار، سیمون (1398)، جنس دوم، مترجم: قاسم صنعوی، تهران: توس.
  14. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالشامیه.
  15. رضا، محمد رشید، (1426ق)، تفسیر المنار، بیروت: دارالکتب‌العلمیه.
  16. زمخشری، محمودبن‌عمر، (1407ق)، تفسیرالکشاف، بیروت: دارالکتب‌العربی.
  17. س‍ب‍ح‍ان‍ی‌ ت‍ب‍ری‍زی‌، ج‍ع‍ف‍ر، سیدهادی خسروشاهی، (1391)، تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن، قم: امام صادق (ع).
  18. سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، (1404ق)، الدرالمنثور فی التفسیر الماثور، قم: مکتب آیت الله مرعشی نجفی.
  19. صدوق، ابن بابویه محمدبن علی، (1419ق)، الامالی، تهران: کتابچی.
  20. طاهری نیا، احمد (1383)، «فعالیت اقتصادی زنان از دیدگاه قرآن»، مجله معرفت، (83).
  21. طباطبائى، سیدمحمدحسین، (1417ق)، المیزان فى تفسیرالقرآن، قم: نشر اسلامی.
  22. ــــــــــــــــــــــ، (1374)، ترجمه المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  23. طبرسی، ابومنصوراحمدبن علی، (1386ق)، الاحتجاج علی اهل اللجاج، نجف: دارالنعمان طبرسى، فضل بن حسن، (1388ق)، تفسیر مجمع‌البیان، تصحیح و تعلیق ابوالحسن شعرانی، تهران: العلمیة.
  24. طبرسى، فضل‌بن‌حسن، (1359)، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، مترجم: حسین نوری همدانی و دیگران، تهران: فراهانی.
  25. طریحى، فخرالدین، (1375ق)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوى.
  26. طوسی، محمد بن حسن، (1413ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، قم: نشر اسلامی.
  27. ــــــــــــــــــــ، (1390ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  28. طوسی، محمدبن‌حسن، (1387ق)، مبسوط، تهران: المرتضویه.
  29. عباسی، مهرداد، متینه‌السادات موسوی، (1394)، « قرائتی نو از قرآن با رهیافتی زن‌محور، بررسی دیدگاه‌های آمنه ودود در کتاب قرآن و زن»، پژوهشنامه زنان سال:6، 13 (3).
  30. عسقلانی، محمدبن حجر، (1402ق)، فتح‌الباری (شرح صحیح بخاری)، بیروت: داراحیاءالتراث‌العربی.
  31. فخررازی، محمدبن عمر، (1420ق)، التفسیر الکبیر، بیروت: دارحیاءالتّراث‌العربی.
  32. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، قم: دارالهجرة.
  33. فریدمن، جین، (1397)، فمینیسم، مترجم: فیروزه مهاجر، تهران: آشیان.
  34. قرائنی، محسن، (1374)، تفسیر نور، قم‏:‏ در راه حق.
  35. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، (۱۳۷5)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.
  36. ـــــــــــــــــــــــ، (1371)، قاموس قرآن، تهران: دار‌الکتب‌الإسلامیة.
  37. قطب، سید (1408ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشرق.
  38. قمّی، علی بن ابراهیم (1367ق)، تفسیر قمی، قم: دارالکتب.
  39. کلینی، محمدبن یعقوب، (1407ق)، کافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  40. گراگلیا، کارولین، (1390)، فمینیسم در آمریکا تا سال 2003. مترجم: معصومه محمدی و دیگران، تهران: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها.
  41. مشیرزاده، حمیرا، (1383)، مقدّمه‏اى بر مطالعات زنان، تهران: وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
  42. مکارم شیرازی، ناصر، (1386)، برگزیده تفسیر نمونه، قم: دار الکتب‌الاسلامیه.
  43. ـــــــــــــــــــ، (1374)، تفسیرنمونه، قم: دار الکتب‌الاسلامیه.
  44. نوری، میرزا حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: آل‌البیت لاحیاءالتراث.
  45. نیشابوری، مسلم‌بن‌حجاج قشیری، (1408ق)، صحیح مسلم، بیروت: دارالفکر.
  46. ویلفورد، ریک (1375)، فمینیسم. کتاب مقدّمه‏اى بر ایدئولوژى‏هاى سیاسى، مترجم: م. قائدی، تهران: فرهنگ نشر نو.
  47. ه‍ام، م‍گ‍ی، (1382)، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، م‍ت‍رج‍م:‌ ف‍ی‍روزه‌ م‍ه‍اج‍ر، ف‍رخ‌ ق‍ره‌داغ‍ی‌ و ن‍وش‍ی‍ن‌ اح‍م‍دی‌ خ‍راس‍ان‍ی‌، تهران: توسعه.
  48. Dalla Costa, Maria. (1974), The Power of Women and the Subversion of the Community. Bristol, England: Falling Wall Press.
  49. Friedan, Betty. (1963). The Feminine Mystique. New York: Norton.
  50. Rich, Adrienne. (1976). Of Woman Born: Motherhood as Experience and Institution, Norton.