گونه‌شناسی و ریشه‌یابی تحریف در ادیان الهی با تکیه بر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

از دیدگاه قرآن کریم، ادیان الهی پیش از اسلام، دستخوش تحریف شده‌اند. هیچ دینی حتی دین اسلام، از گزند تحریف دست کم در برخی از ابعاد آن، ایمن نیست و تعدد فرق در ادیان مختلف و نیز دین اسلام، حاکی از این مطلب است. نوشتار حاضر با عنوان «گونه‌شناسی و ریشه‌یابی تحریف در ادیان الهی با تکیه بر قرآن کریم» گونه‌های تحریف در ادیان پیش از اسلام را با روش تحلیلی و استنباطی و با بهره‌گیری از آراء مفسران واکاوی نموده و انگیزة تحریف ادیان مختلف توسط تحریف‌کنندگان را از دیدگاه قرآن کریم به دست آورده است. همچنین گامی بر برقراری تناسب تطابق بین گونه‌های تحریف با انگیزه‌های موجود برای تحریف ادیان، به عمل آمده است. هدف پژوهش حاضر آن است که مخاطب را هر چه بیشتر در شناخت موقعیت‌ها و گونه‌ها و عوامل تحریف، یاری کرده و از رهرو آن، راه تشخیص حقیقت‌های دینی عصر خود را از انحرافات دینی بر وی هموار سازد. همچنین، شناخت عوامل و ریشه‌های تحریف، می‏تواند جامعه را هر چه بیشتر در شناخت انحرافات دینی روز و مبارزه با آن، یاری نماید. بر طبق یافته‌های پژوهش حاضر، «کتمان و انکار»، «تلبیس حق و باطل»، «تغییر معنا و مفهوم» و «بدعت دینی» چهار گونة تحریف است که در حقایق دینی روی می‌دهد. همچنین، از منظر قرآن کریم، به دست آوردن منافع دنیوی و حفظ منافع موجود که دین با آن مخالف است، دو انگیزه‌ای است که اشخاص را به تحریف دین وامی‌دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم، با ترجمة محمد مهدی فولادوند.
  2. ابن‏ابى‏حاتم، عبدالرحمن بن محمد، (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، (طیب اسعد محمد)، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز.
  3. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، (1422)، زاد المسیر فى علم التفسیر، (مهدی عبدالرزاق)، بیروت، دارالکتب العربی.
  4. ــــــــــــــــــــــــــ ، (1425ق)، تذکرة الأریب فی تفسیر الغریب‏، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  5. ابن عباد، اسماعیل و صاحب، (1414ق)، المحیط فی اللّغة، (آل­یاسین، محمد حسن)، بیروت، عالم الکتاب.
  6. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، (میردامادی، جلال­الدین)، بیروت، دارالفکر- دار صادر.
  7. بیضاوی، عبدالله بن عمر، (1418ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، (مرعشلی، عبدالرحمن)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  8. ثعلبی، احمد بن محمد، (1422ق)، الکشف والبیان، (ابن عاشور، ابی­محمد)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  9. جصاص، احمد بن علی، (1405ق)، احکام القرآن، (حمقاوی، محمدصادق)، بیروت، دار أحیاء التراث العربی.
  10. جوادی آملی، عبدالله، (بی­تا)، تفسیر تسنیم، قم، انتشارات اِسراء.
  11. حجازی، محمدمحمود، (1413ق)، التفسیر الواضح، بیروت، دارالجیل.
  12. حسینی زبیدی، محمدمرتضی، (1414ق)، تاج­العروس من جواهر القاموس، (هلالی، علی و همکاران)، بیروت، دارالفکر.
  13. دعاس، احمد بن عبید و همکاران، (1425ق)، إعراب القرآن الکریم، دمشق، دار الفارابی للمعارف.
  14. دینوری، عبدالله بن محمد، (1412ق)، تفسیر ابن وهب المسمى الواضح فى تفسیر القرآن الکریم‏، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  15. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، مفردات الفاظ قرآن، (داوودی، صفوان عدنان)، دمشق، دارالشامیة.
  16. زحیلی، وهبه، (1411ق)، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج‏، دمشق، دارالفکر.
  17. زمخشری، محمد بن عمر، (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، (حسین احمد، مصطفی)، بیروت، دار الکتب العربی.
  18. سمرقندی، نصر بن محمد، (1416ق)، تفسیر سمرقندی المسمی بحر العلوم، (عمروی، عمر)، بیروت، دار الفکر.
  19. سیوطی، عبدالرحمن بن أبی­بکر، (1404ق)، الدر المنثور فی­التفسیر بالمأثور، قم، کتاب­خانه­ی عمومی آیت­الله مرعشی نجفی.
  20. صنعانی، عبدالرزاق، (1411ق)، تفسیر القرآن العزیز المسمّى تفسیر عبدالرزاق‏، بیروت، دار المعرفة.
  21. طباطبائی، سیدمحمدحسین، (1390ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  22. طبرانی، سلیمان بن احمد، (2008م)، التفسیر الکبیر، اربد، دار الکتب الثقافی.
  23. طبرسى، فضل بن حسن، (1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن‏، تهران، ناصر خسرو.
  24. طبری، محمد بن جریر، (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة.
  25. طریحی، فخرالدین بن محمد، (1375)، مجمع­البحرین، (حسینی اشکوری، احمد)، تهران، مرتضوی.
  26. طوسی، محمد بن الحسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، (آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  27. عسکری، سید مرتضی، (1382)، نقش ائمه (ع) در إحیای دین، تهران، انتشارات منیر.
  28. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1409ق)، کتاب العین، قم، هجرت.
  29. فضل­الله، محمدحسین، (1419ق)، من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک.
  30. قاسمی، جمال­الدین، (1418ق)، تفسیر القاسمی المسمى محاسن التأویل‏، (عیون سود، محمد باسل)، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  31. قمی، علی بن ابراهیم، (1363)، تفسیر القمی، (موسوی جزایری)، طیب، قم، دار الکتاب.
  32. ماتریدی، محمد بن محمد، (1426ق)، تأویلات أهل السنّة، (باسلوم، مجدی)، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  33. مقاتل بن سلیمان، (1423ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، (شحاته، عبدالله محمود)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
تفسیر پژوهی اثری
دوره 8، شماره 16
اسفند 1400
صفحه 251-273

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 اسفند 1399
  • تاریخ بازنگری: 01 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 23 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار