روش‌های قطب‌الدین راوندی در تفسیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی خوی. خوی، ایران

2 دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم. قم، ایران

3 دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. تهران، ایران

4 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. تهران، ایران

چکیده

با آنکه راوندی در روزگاری می‌زیست که اکثر فقیهان تحت تأثیر شیخ طوسی و سید مرتضی بودند، ولی او در اندیشه­ ی فقهی مکتبی مستقل دارد. چنان ‌که او نخستین عالمی است که دستگاهی چهار‌گانه مرکب از کتاب، سنت، عقل و اجماع را در بین شیعیان مطرح کرده است. راوندی با استفاده از روش ­های گوناگونی به تفسیر آیات قرآن پرداخته است. تاکنون هیچ پژوهشی درباره­ ی کشف روش­ های تفسیری او انجام نشده است. لذا هدف این مقاله بررسی و استخراج روش­ های تفسیری قطب­الدین راوندی می ­باشد. این روش ­ها از میان آثار تفسیری و نیز برخی آثار حدیثی وی که در مواردی به تفسیر آیات پرداخته بود، کشف گردید. از روش­ های تفسیری او بر اساس یافته­ های این پژوهش می ­توان به روش قرآن به قرآن، قرآن به حدیث، عقلی و اجتهادی، استفاده از علوم ادبی، شعر و اصول فقه در تفسیر قرآن و توجه به وجوه و نظایر آن اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
إبن أثیر جزری، مبارک بن محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، به کوشش محمود محمد طناحی، قم: اسماعیلیان.
إبن ادریس، محمد بن احمد (1410). مستطرفات السرائر، به کوشش حسن بن احمد الموسوی، قم: جامعه مدرسین.
ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی (1380). معالم العلماء، نجف: منشورات المطبعة الحیدریة.
ابن طاووس، علی بن موسی (بی­تا). سعد الصعود للنفوس منضود، قم: دار الذخایر.
حلّی، حسن بن یوسف (1411). کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام، به کوشش حسین درگاهی، تهران: وزارت ارشاد.
درویش، محی‌الدین (1415). إعراب القرآن و بیانه، سوریه: دار الإرشاد.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). مفردات الفاظ القرآن، به کوشش صفوان عدنان داوودی، بیروت: دار القلم.
راوندی، سعید بن هبة­الله (2010). ضیاء الشهاب فی شرح شهاب الأخبار، به کوشش مهدی سلیمانی آشتیانی، قم: دار الحدیث.
ــــــــــــــــــــــــ (1405). فقه­القرآن، به کوشش احمد حسینی و محمود مرعشی، قم: کتابخانه مرعشی نجفی.
ــــــــــــــــــــــــ (1431).  لب­اللّباب، به کوشش سید حسین جعفری زنجانی، قم: آل‌عبا.
ــــــــــــــــــــــــ (1430). مکارم أخلاق النّبی و الأئمة، کربلا: مکتبة و دار مخطوطات العتبة العباسیة المقدسة.
ــــــــــــــــــــــــ (1406). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، به کوشش سید عبداللطیف کوه کمری، قم: کتابخانه مرعشی نجفی.
زجاج، ابراهیم بن سری (۱۴۲۰). إعراب­القرآن، به کوشش ابراهیم ابیاری، بیروت - قاهره، دارالکتب اللبنانی، - دارالکتاب المصری.
زمخشری، محمود بن عمر (1407). الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دار الکتاب العربی.
سبحانی، جعفر (1433). الموجز فی أصول الفقه، قم: مؤسسة الامام الصادق(ع).
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، به کوشش محمد جواد بلاغی، تهران: ناصرخسرو.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375). روضة­الواعظین، قم: انتشارات رضی.
قمی، عباس (1429). الکنی و الألقاب، قم: جامعه مدرسین.
کبیرمدنی‌شیرازی، سید علی خان بن احمد (1384). الطرازالأوّل، به کوشش مؤسسه آل‌البیت، مشهد: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، به کوشش علی­ اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
معرفت، محمدهادی (1428). التمهید فی علوم القرآن، قم: جامعه مدرسین.
منتجب ­الدین، علی بن بابویه رازی (1386). فهرست منتجب‌الدین، قم: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
نوری، میرزا حسین بن محمدتقی (1408). مستدرک الوسائل، به کوشش مؤسسه آل­البیت، قم: آل­البیت.